پیوند: http://www.adsearch.ir/show.aspx?ad=t_123824
علاّمه مجلسى از شیخ بزرگوار و ثقه، صدوق(ره)، روایت كرده است كه در دوران شدت و غلبه بیمارى حضرت زهرا(علیهاالسلام)، زنان مهاجران و انصار به عیادت ایشان رفتند، و جویاى احوال ایشان شدند و پرسیدند: در این حال بیمارى، چگونه سر مىكنید؟ حضرت بدینگونه پاسخ گفت: «به خدا سوگند! روزگارم سر مىشود و حالم به گونهاى است كه از دنیاى شما ناخشنود و از مردان شما خشمگین و ناراحتم …«لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنفُسُهُمْ أَن سَخِطَ اللهُ عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُون»(مائده:80) و بد چیزى است آنچه كه نفوسشان مقدّم داشته؛ چرا كه موجب خشم و غضب الهى شده و در عذاب جاودانهاند.
… واى بر آنها! چگونه خلافت را از پایگاه استوار رسالت و پایههاى محكم نبوّت و محل نزول وحى امین و انسان آگاه به امر دین و دنیا منحرف كرده، دور ساختند؛«أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِین»(زمر: 15) آگاه باشید كه این همان زیان و خسران آشكار است.
در امر شفّافسازى سیاسى و بازشناسى حق خلافت، حضرت زهرا(علیهاالسلام) هر محملى را براى این ادعا برمىگزیند تا بتواند از تحریف و انحرافى كه به وسیله حكومت تازه روى كار آمده پرده برداشته، اتمام حجّت نماید و مسئولیت خود را در یارى دین و كیان و مركزیت آن یعنى حضرت على(علیهالسلام) ادا نماید و این مسئله را در خطبه «فدك» در مسجد و خطبه «عیادت» تصریح نموده، بدون ابهام و پیچیدگى، نظریاتش را بیان مىكند.
… پس اى كاش بینى مردمى كه«یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعا»(كهف: 104) مىپندارند كار نیك انجام مىدهند، به خاك مالیده شود.«أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَـكِن لایَشْعُرُون»(بقره: 12)؛ آگاه باشید كه آنان تبهكارند و خود نمىفهمند.«أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لایَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدى فَمَا لَكُمْ كَیْفَ تَحْكُمُون»(یونس: 35)؛ آیا آن كس كه به درستى و راستى هدایت مىكند براى پیروى شایستهتر است، یا آن كس كه خود هدایت نیافته باشد؟ پس شما را چه شده است؟ چگونه قضاوت مىكنید؟
حضرت موسى بن جعفر علیهماالسلام نیز پس از آن كه هارونالرشید اصرار كرد كه «فدك» را از او بپذیرد، فرمود: من آن را از تو نمىگیرم، مگر با تمام حدود و مرزهایش. هارونالرشید پرسید: حدودش چیست؟ فرمود: حد اول عدن، حد دوم سمرقند، حد سوم آفریقیّه، حد چهارم كناره دریا از خزر تا ارمنیّه. هارون گفت: دیگر چیزى براى ما باقى نماند. حضرت فرمود: من به تو گفتم كه اگر حدودش را مشخص سازم، تو پس نخواهى داد.
سوگند به خداوندگارت كه شتر این فتنه آبستن شده، به همین زودى خواهد زایید و شما قدح خونین و سمّ مهلك آن را خواهید دوشید. در آن هنگام «یَخْسَرُ الْمُبْطِلُون»(جاثیه: 27) یاوهسرایان و تبهكاران زیان خواهند دید، و آیندگان پیامد سنّتهاى گذشتگان را خواهند دید و در آن هنگام، به خاطر رضایت خاطر جمعى، خود را آماده فتنه و آشوب كنید و به شمشیرى برّان و هرج و مرج فراگیر و خودكامگى ستمگران نوید دهید!سهمیههایتان را اندك خواهند داد و محصولات كشاورزىتان را خود درو خواهند كرد. واى بر شما! كه در آن هنگام در چه شرایطى به سر مىبرید! دلهایتان كور گشتهاند. آیا ما شما را الزام و اجبار نماییم، در حالى كه خود اكراه دارید؟«فَعُمِّیَتْ عَلَیْكُمْ أَنُلْزِمُكُمُوهَا وَ أَنتُمْ لَهَا كَارِهُون.»(هود: 28)1
حضرت زهرا (س)
حضرت زهرا(علیهاالسلام) با اصرار و پافشارى نسبت به «فدك»، هدفش آن بود كه زمینه را براى حضرت على(علیهالسلام) در مطالبه حق پایمال شدهاش آماده سازد و در واقع، «فدك» و خلافت با یكدیگر همراه و در یك مسیر قرار گرفته بودند؛ چنان كه بعدها كلمه «فدك» عنوان بزرگترى پیدا كرد كه منحصر به یك سرزمین مزروعى كه در زمان رسول خدا محدود و معیّن بود، نمىشد، بلكه موضوع فدك همپاى خلافت و تمام دفترچه و پرونده اسلام شد.
ابن ابى الحدید و طبرى از عمر بن خطّاب روایتى آوردهاند كه متضمّن این موضعگیرى نسبت به حضرت على (علیهالسلام) و حضرت زهرا(علیهاالسلام) مىباشد. عمر بن خطّاب به ابن عبّاس مىگوید: «آیا مىدانید كه چه چیز باعث شد پس از محمد، قومتان(قریش) توجهى به شما نكنند؟ آنان از این كه نبوّت و خلافت در شما جمع شود و بدینوسیله، بر قوم خود فخر و مباهات كنید خوششان نمىآمد. بنابراین، قریش براى خود فكرى كرد و به نتیجه رسید.»2
سوگند به خداوندگارت كه شتر این فتنه آبستن شده، به همین زودى خواهد زایید و شما قدح خونین و سمّ مهلك آن را خواهید دوشید. در آن هنگام«یَخْسَرُ الْمُبْطِلُون»(جاثیه: 27) یاوهسرایان و تبهكاران زیان خواهند دید، و آیندگان پیامد سنّتهاى گذشتگان را خواهند دید و در آن هنگام، به خاطر رضایت خاطر جمعى، خود را آماده فتنه و آشوب كنید و به شمشیرى برّان و هرج و مرج فراگیر و خودكامگى ستمگران نوید دهید! سهمیههایتان را اندك خواهند داد و محصولات كشاورزىتان را خود درو خواهند كرد.
و پیداست كه حزب حاكم بر تمام حقوق سیاسى بنى هاشم دست گذارده، تمام امتیازات مادى و معنوى آنان را لغو ساخته بود و نسبت به اموال نیز بنىهاشم را از فدك و میراث و خمس(سهم ذوىالقربى) محروم ساخته، آنان را مانند دیگر مردم به شمار آوردند. بنىهاشم و در رأس آنان، على ابن ابىطالب (علیهالسلام) نمىتوانستند خود نسبت به مطالبه حقوق مغضوب خود اقدامى كنند. حضرت زهرا (علیهاالسلام) رأسا اقدام به مطالبه حق خود و دیگر افراد بنىهاشم نمود. حضرت زهرا(علیهاالسلام) با اصرار و پافشارى نسبت به «فدك»، هدفش آن بود كه زمینه را براى حضرت على(علیهالسلام) در مطالبه حق پایمال شدهاش آماده سازد و در واقع، «فدك» و خلافت با یكدیگر همراه و در یك مسیر قرار گرفته بودند؛
در دوران شدت و غلبه بیمارى حضرت زهرا(علیهاالسلام)، زنان مهاجران و انصار به عیادت ایشان رفتند، و جویاى احوال ایشان شدند و پرسیدند: در این حال بیمارى، چگونه سر مىكنید؟ حضرت بدینگونه پاسخ گفت: «به خدا سوگند! روزگارم سر مىشود و حالم به گونهاى است كه از دنیاى شما ناخشنود و از مردان شما خشمگین و ناراحتم …
حضرت زهرا(س)
عمر بن خطّاب به ابن عبّاس مىگوید: «آیا مىدانید كه چه چیز باعث شد پس از محمد، قومتان (قریش) توجهى به شما نكنند؟ آنان از این كه نبوّت و خلافت در شما جمع شود و بدینوسیله، بر قوم خود فخر و مباهات كنید خوششان نمىآمد. بنابراین، قریش براى خود فكرى كرد و به نتیجه رسید.»
چنان كه بعدها كلمه «فدك» عنوان بزرگترى پیدا كرد كه منحصر به یك سرزمین مزروعى كه در زمان رسول خدا محدود و معیّن بود، نمىشد، بلكه موضوع فدك همپاى خلافت و تمام دفترچه و پرونده اسلام شد. دلیل بر این مطلب آن كه ائمّه اطهار(علیهمالسلام) هنگام تحدید و تعیین مرزهاى «فدك»، آن را منحصر به آن روستا و مزرعه نكردند، بلكه ـ مثلاً ـ امیرالمؤمنین على علیهالسلام آن را در زمان خود، به این عبارت تحدید نمود: «یك مرز فدك كوه اُحد است و مرز دیگرش عریش مصر، حدّ دیگر كناره دریا و مرز دیگر دومةالجندل» كه اینها حدود تقریبى جهان اسلام در آن دوران بودند و حضرت موسى بن جعفر علیهماالسلام نیز پس از آن كه هارونالرشید اصرار كرد كه «فدك» را از او بپذیرد، فرمود: من آن را از تو نمىگیرم، مگر با تمام حدود و مرزهایش. هارونالرشید پرسید: حدودش چیست؟ فرمود: حد اول عدن، حد دوم سمرقند، حد سوم آفریقیّه، حد چهارم كناره دریا از خزر تا ارمنیّه. هارون گفت: دیگر چیزى براى ما باقى نماند. حضرت فرمود: من به تو گفتم كه اگر حدودش را مشخص سازم، تو پس نخواهى داد.
از اینرو،در امر شفّافسازى سیاسى و بازشناسى حق خلافت، حضرت زهرا علیهاالسلام هر محملى را براى این ادعا برمىگزیند تا بتواند از تحریف و انحرافى كه به وسیله حكومت تازه روى كار آمده پرده برداشته، اتمام حجّت نماید و مسئولیت خود را در یارى دین و كیان و مركزیت آن یعنى حضرت على علیهالسلام ادا نماید و این مسئله را در خطبه «فدك» در مسجد و خطبه «عیادت» تصریح نموده، بدون ابهام و پیچیدگى، نظریاتش را بیان مىكند و استحكام این كلام را در استناد پى در پى به آیات قرآن كریم پىریزى مىنمایدو فصاحت و بلاغت و شیرینى بیان، روانى عبارت، نیرومندى استدلال و انسجام در گفتار، آوردن انواع و اقسام استعارات و كنایات، والایى سطح مطلب، تمركز نسبت به اصل هدف و در عین حال، تنوّع مباحث با پیچیدگى با آیات خدا، سخنش را جاودان و كلامش را درخشان و نبوغ و بینشش را پیش از پیش اظهار میدارد.
منابع:
1- محمّدباقر مجلسى، پیشین، ج 8، ص 109ـ 112.
2- ابن ابى الحدید، پیشین، ج 12، ص 53 / طبرى، پیشین، ج 5، ص 31.
